به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ تامس کوهن مشهورترین و پرنفوذترین فیلسوف و مورخ علم معاصر است که نظریه‌ی پارادایمی وی تحولی جدید در علم شناسی فلسفی به وجود آورد. كتاب به يادماندنى وى، «ساختار انقلاب‌هاى علمى»، اول بار در سال ۱۹۶۲ و سپس در سال ۱۹۷۰ با الحاق پى‌نوشتى به آن، از نو انتشار يافت. تاكنون بيش از يك ميليون جلد از اين كتاب به نوزده زبان دنيا منتشر شده است. اين كتاب را مى‌توان نقطه‌ی عطفى در تاريخ فلسفه‌ی علم و آغازى بر فلسفه غيرپوزيتيويستى- نگتيويستى علم به‌شمار آورد. كتاب ساختار انقلاب‌هاى علمى از زمان انتشار تاكنون مباحث فراوانى را در حوزه معارف ديگر برانگيخته و سبب شده است كه قطعيت روش‌شناختى دانش‌ها و رشته‌هاى ديگر نيز به پرسش گرفته شود.

افراد مختلف بنا به تعلقاتشان به مکتب های گوناگون، بازسازی‌ها و نقدهای زیادی از نظریه‌ی پارادایمی ارائه کرده‌اند. مثلاً هوینینگن هون در کتاب «بازسازی ساختار انقلاب های علمی» سعی کرده تا بازسازی کانتی از این نظریه را بیان کند. همچنین قرائت‌های پوزیتیویستی و نگتیویستی از کوهن سبب سوءفهم‌های بسیاری شده است. حال آنکه باید نظریه پارادایمی در بستر اندیشه‌های فلسفی این کتاب قرار داد که این نظریه بر آن مبتنی شده است. با تأمل در کتاب آشکار می‌گردد که کوهن بیش از هر متفکری مدیون اندیشه‌های ویتگنشتاین دوم می‌باشد و بارها در کتاب ساختار از آموزه های او استفاده می‌کند و از وی نام می‌برد. در واقع او با بینشی که از ویتگنشتاین دوم بر گرفته به سراغ فهم تاریخ علم رفته است. از این رو درک کتاب ساختار بدون آگاهی بر فلسفه‌ی ویتگنشتاین دوم سبب سوءفهم‌های زیادی خواهد گشت. در این رهگذر خواهیم دید برخی از پارادکس‌ها -بالاخص مسئله‌ی تغییر جهان- به سبب عدم بکارگیری کامل آموزه های ویتگنشتاین در تدوین نظریه پارادایمی رخ داده است.

سرفصل مطالبی که ارائه خواهد شد به شرح زیر است:

-       روش شناسی کوهن

بکارگیری روش مردم‌شناسانه در بررسی علم

-       تاریخ علم غیر ویگی

-       پارادایم

نقش «شکل زندگی» و «بازی‌های زبان» در مفهوم پارادایم، عدم تعریف جامع و مانع برای پارادایم

-        علم عادی

بکارگیری مفهوم قاعده در ویتگنشتاین دوم در تبیین علم عادی

-       اعوجاج و بحران

-       قیاس‌ناپذیری

-       تغییر معنایی/ گسست ارتباطی و رابطه آن با معنا از نظر ویتگنشتاین

-       قیاس‌ناپذیری روش‌شناختی

-       قیاس ناپذیری مشاهدات

-       مسئله «تغییر جهان» در پرتو فلسفه ویتگنشتاین دوم

-       گزینش میان پارادایم ها و مسئله عقلانیت

-       مناقشه پیشرفت علم

-       استعاره تکامل داروینی برای تحول و تطور علم

-       نسبی‌گرایی و عینیت در نظریه‌ی پارادایمی

این درسگفتار از چهارشنبه ۱۳ اسفندماه از ساعت ۱۵ تا ۱۷ در مؤسسه روزگار نو برپا می شود.